Jón Valur Jensson

Nú eru fimm dagar rúmir til hátíðlegrar biskupsvígslu í Kristskirkju í Landa­koti, öðru nafni Basiliku Krists konungs. Séra Jakob Rolland minnti á þetta í hámessu nýliðins sunnudags og hvatti alla kaþólska til að sækja þessa vígslumessu, sem verður nk. laugardag, 31. október, kl. 18.00.

Séra Davíð Tencer, kapúcínamunkur og sóknarprestur í sókn heilags Þorláks á Reyðarfirði, hefur verið kallaður og útvalinn til að taka við af herra Pétri Bürcher sem biskup kaþólskra á Íslandi. Við fögnum þessu og biðjum fyrir því að hann fái þjónað sínu nýja embætti af sömu gleðinni og fúsleikanum sem hefur einkennt störf hans hingað til. Um lífshlaup hans og ævistarf var fjallað hér nýlega í þessum pistli (með mynd): Nýtt biskupsefni kaþólskra.

Svo vildi til, að þetta sunnudagskvöld var stutt, en mjög áhugaverð frétt í Sjónvarpinu frá Kollaleiru í Reyðarfirði, þar sem sagt var frá starfi munkanna þar, en einkum frá byggingu kaþólskrar kirkju, Þorlákskirkju, á staðnum, og hvernig hjálp margra hefur gert hana mögulega, einkum viðirnir í hana, en þar er um bjálkabyggingu að ræða, úr fallegum ljósum viði. Mest af bjálk­un­um er gefið af vinum munkanna í Slóvakíu. Einnig er sagt frá ýmsum helgi­gripum sem kirkjunni hafa borizt; – "eins og Davíð sagði: Guð undirbýr allt."

Sjón er sögu ríkari, því að þetta er á vef Sjónvarpsins, þar sem líka sést í séra Davíð fyrir altarinu (í eldra helgihúsi á staðnum) og ómur heyrist af tilbeiðslu­textum: Hér eru þessar kvöldfréttir Sjónvarpsins, umfjöllun um kaþólsku kirkjuna byrjar þar þegar um 20 mín. eru liðnar af fréttatímanum.

Mikill er máttur Lilju. 62. og 69. erindi:

• Hvað er tíðinda? Hjálpast lýðir. 
• Hví nú? Því lét Jesús pínast.
• Hvað er tíðinda? Hraktr er fjandinn. 
• Hverr vann sigrinn? Skapari manna. 
• Hvað er tíðinda? Helgir leiðast. 
• Hvert? Ágæt í tígnarsæti. 
• Hvað er tíðinda? Himnar bjóðast. 
• Hverjum? Oss, er prísum krossinn. 
• Máríu son, fyr miskunn dýra
• manns náttúru og líkam sannan
• kennstu við, að mín þú minnist,
• mínn drottinn, í ríki þínu.
• Ævinliga með lyktum lófum
• lof ræðandi á kné sín bæði
• skepnan öll er skyld að falla,
• skapari minn, fyr ásjón þinni.

María, vertu mér í hjarta,

mildin sjálf, því að gjarnan vilda' eg,

blessuð, þér, ef mætta' eg meira,

margfaldastan lofsöng gjalda;

lofleg orð í ljóðagjörðum

listilegri móður Christi

öngum tjáir að auka lengra:

Einn er drottinn Maríu hreinni.

Rödd engilsins kvenmann kvaddi,

kvadda af engli drottinn gladdi,

gladdist mær, þá er föðurinn fæddi,

fæddan sveininn reifum klæddi,

klæddan með sér löngum leiddi,

leiddr af móður faðminn breiddi,

breiddr á krossinn gumna græddi,

græddi hann oss, er helstríð mæddi.

Þó grét hún nú sárra súta

sverði nist í bringu og herðar,

sitt einbernið, sjálfan drottin,

sá hún hanganda' á nöglum stangast,

armar svíddu af brýndum broddum,

brjóst var mætt. Með þessum hætti

særðist bæði sonur og móðir

sannheilög fyrir græðing manna.

Fyrir Maríu faðm inn dýra,

fyrir Máríu grát inn sára

lát mig þinnar lausnar njóta,

lifandi guð með föður og anda.

Ævinlega með lyktum lófum

lof ræðandi á kné sín bæði

skepnan öll er skyld að falla,

skapari minn, fyrir ásján þinni.

 Í nýrri Kilju Egils Helgasonar, endursýndri í gær, átti hann mjög gott viðtal við dr. Steinunni Kristjánsdóttur fornleifafræðing, sem staðið hefur fyrir víðtækum uppgreftri rústa Skriðuklausturs á Austurlandi, fyrsta heildar-uppgreftri klausturs á Norðurlöndum. Vegna þess að klaustrinu og hjúkrunar-húsnæði þess var einfaldlega lokað með siðaskiptunum og ábúendur á jörðinni (oft sýslumenn) tóku sér búsetu í bæjarhúsunum þar, þá hefur húsaskipan þarna, þótt grotnað hafi niður, varðveitzt í óbreyttri mynd að öðru leyti en því, hvernig náttúran braut þetta niður.

Konungur lagði undir sig þessa klausturjörð eins og allar aðrar, ...

Read more »

Klaustrin í tímaröð:                          Jarðir sem fylgdu þeim til konungs

 1. Þingeyraklaustur, um 1106–1551                Um 65 jarðir

 2. Munkaþverárklaustur, 1155–1551                57 jarðir

 3. Hítardalsklaustur, 1166–fyr.1270

 4. Þykkvabæjarklaustur í Veri, 1168–1550?     47 jarðir

 5. Flateyjar- & Helgafellsklaustur, 1172–1550   30 jarðir

 6. Kirkjubæjarklaustur, 1186–1542/51?            42 jarðir

 7. Saurbæjarklaustur, fyr.1200–um 1224

 8. Viðeyjarklaustur, 1226–1550                       (fjöldi jarða)

 9. Reynistaðaklaustur, 1295–1551                   46 jarðir

10. Möðruvallaklaustur, 1295/6–1551                67 jarðir

11. Skriðuklaustur, 1493–1552                         um 37 jarðir, 2 hjáleigur

Nánar um kirkjulegar jarðeignir: hér neðar ("Öll færslan").

Read more »

Þessi grein birtist í Morgunbl. 4. jan. 2001. Orðhvöss er hún, einkum framan af. Það skýrist af herskáum anda í blaðaskrifum um Þjóðkirkjuna og kristna trú árið 2000, er greinin var rituð; upp hafði því safnazt "réttlát gremja" hjá höf. þessarar greinar. Þótt í lófa lagið væri að lina hér tóninn, eins og betra hefði verið í upphafi, er ótrúverðugt að láta þetta líta neitt öðruvísi út en það gerði, þegar það birtist fyrir ellefu árum. Því er greinin hér óbreytt. –JVJ.

Tilhæfulausar ásakanir á hendur kristindómi og kirkju eru orðnar næsta algengur lestur á síðum þessa blaðs á kristnihátíðarári. Þegar um þverbak keyrir, er ekki auðvelt að leggja frá sér blaðið, hristandi hausinn yfir fáfræði náungans, en umbera allt í nafni málfrelsis. Rennur mér blóðið til skyldunnar þar sem ég nam guðfræði og miðaldafræði við háskóla heima og heiman og get ekki endalaust horft upp á sögufalsanir manna sem hafa það mark og mið að gera aðra jafnfordómafulla og þeir eru sjálfir.

Read more »